ببینید: خانه تاجر معروف شاهرودی

به گزارش خبرنگار وقایع شاهوار ،خانه یغمایی‌ها از دیدنی‌های شاهرود است و سابقه ساخت آن در این شهر به بیشتر از یک قرن می‌رسد. خانه یغمایی‌های شاهرود با اصول معماری اقلیم کویری ایران بنا شده است.

گردشگرانی که از دیدن خانه‌های تاریخی لذت می‌برند، در سفر به شهر شاهرود بازدید از خانه یغمایی‌ها را در اولویت خود قرار می‌دهند. یغمایی، تاجر معروف شهر شاهرود دستور ساخت خانه‌ یغمایی‌ها را داد و نام این خانه از نام همین تاجر گرفته شده است. درست است که این خانه در شاهرود ساخته شده ولی معماری آن شبیه خانه‌های تاریخی یزد است.

خانه تاریخی یغمایی‌ها در سال ۱۳۰۵ هجری شمسی در شهر شاهرود و استان سمنان بنا شد. زمان ساخت خانه در اوایل دوره پهلوی بود و معماری بنای خانه یغمایی را استاد مهدی حیدریان به عهده داشت. او خانه را به اسلوب و سبک معماری خانه‌های یزد ساخت. مهم‌ترین ویژگی خانه یغمایی‌های شاهرود، شاخصه‌هایی چون بادگیر و حوض‌خانه است. خانه یغمایی‌ها یک حیاط مرکزی دارد و ورودی آن از طریق یک راهرو به حیاط خانه متصل می‌شود.

بنای خانه یغمایی‌های شاهرود به نسبت دیگر بادگیرها، سخت و پیچیده ساخته شده و ارتفاع آن به نسبت دیگر بناها، بلندتر است. خانه یغمایی‌ها بیشتر جنبه تزیینی دارد تا جنبه کاربردی. شباهت دیگر خانه یغمایی‌ها به خانه‌های یزدی، بنای اتاق حوض‌خانه زیر بادگیر است. حوضچه‌ای در وسط اتاق قرار دارد که هوای ورودی از بادگیر با برخورد به آن کاهش می‌یابد، گردوغبار از آن زدوده می‌شود و هوایی خنک و عاری از غبار وارد فضای خانه می‌شود. بادگیر خانه، بالای درب ورودی خانه است و از سر کوچه مشاهده می‌شود.

خانه یغمایی‌ها از جاهای دیدنی سمنان است که برای بازدید از آن، ابتدا باید راهی این استان شوید. سپس باید به شاهرود بروید و وارد خیابان تهران شوید. اداره میراث فرهنگی شاهرود در خانه یغمایی است؛ پس بعد از ورود به خیابان تهران، باید آدرس میراث فرهنگی شاهرود را بگیرید. خیابان هشت شهریور که خانه یغمایی‌ها در آن قرار دارد، در شهر شاهرود به خیابان بهرام معروف است. خیابان بهرام روبه‌روی بانک صادرات شاهرود قرار دارد و خانه یغمایی‌ها سر نبش یکی از کوچه‌های فرعی همین خیابان قرار دارد.

خیابان تهران، خیابان مصلی و خیابان ایستگاه، سه خیابانی هستند که به خیابان بهرام یا هشت شهریور راه دارند. آنچه بیش از هر چیز به شما کمک می‌کند، این است که قبل از میدان جمهوری توقف کنید و وارد خیابان بهرام شوید. خیابان تهران مجهز به خط اتوبوس نیست. برای رسیدن به خانه یغمایی‌ها بهتر است از تاکسی استفاده کنید. اگر هم با خودروی شخصی به شاهرود می‌روید، به‌دنبال میدان جمهوری باشید تا راحت‌تر مسیر مورد نظرتان را پیدا کنید.

تاریخچه خانه یغمایی‌های شاهرود به یک قرن پیش می‌رسد. خانه یغمایی به دستور یغمایی، تاجر شهر شاهرود بنا شد و نام او روی خانه ماندگار شد. این تاجر به شهر یزد علاقه بسیار داشت و دستور داد که خانه یغمایی‌ها را به اسلوب معماری خانه‌های تاریخی یزد بنا کنند. وارث این تاجر بزرگ، خانه خود را به میراث فرهنگی شهر سپرد و به تجارت روی آورد. اگرچه خانه یغمایی در دوره پهلوی ساخته شد؛ ویژگی‌های معماری عصر قاجار بر آن حاکم است و کاملا یک خانه قجری به شمار می‌رود.

خانه یغمایی، از اسلوب معماری اقلیم کویری پیروی می‌کند. وجود بادگیرها برای خنک کردن هوا، شاخصه اصلی این بنا است که آن را در شهر شاهرود از دیگر بناها متمایز می‌کند. معماری خانه یغمایی به‌صورت یک حیاط مرکزی است که اتاق‌هایی در اطراف آن قرار گرفته‌اند. در میان حیاط خانه،  یک حوض آب با کاشی‌کاری فیروزه‌ای و باغچه‌های کوچک پیرامون آن قرار دارد که روح زندگی و نشاط را در حیاط خانه ایجاد می‌کنند.

در بخش غربی حیاط خانه، اتاق‌های مهمان، آب‌انبار، ایوان و تنها بادگیر شهر قرار دارند. نورگیر بنا، حوض‌خانه، تزیینات آجری اطراف حیاط و تقارن‌های پلان و نمای خانه از ویژگی‌های خانه یغمایی‌های شاهرود است. بعد از عبور از در ورودی خانه به دالانی کوچک می‌رسید که به حیاط مرکزی خانه راه دارد و پله‌هایی برای رفتن به پشت بام در حیاط وجود دارد که اکنون رفت و آمد از آن‌ها ممکن نیست. در سمت چپ ورودی و در ضلع غربی بنا، حوض ‌خانه واقع شده است و اتاق‌های مهمان، آب‌انبار و ایوان آنجا قرار دارند. اتاق‌های زمستانه در ضلع شمالی حیاط ساخته شده‌اند. در فصل بهار، سرسبزی و طراوت باغچه‌های خانه یغمایی و حوض میان آن، زیبایی فضای خانه را چندین برابر می‌کند.

برای بازدید از خانه یغمایی نیازمند پرداخت ورودی نیستید. بازدید از این خانه برای عموم آزاد و رایگان است. برای بازدید از تمامی زوایا و جاذبه‌های خانه یغمایی شاهرود، باید یک ساعت وقت بگذارید. با توجه به کاربری اداری خانه یغمایی شاهرود، بازدید از آن در تمامی روزهای هفته به‌جز روزهای تعطیل از ساعت ۸ تا ۱۶ عصر و پنجشنبه تا ساعت ۱۲ ظهر امکان‌پذیر است. بهترین زمان بازدید خانه یغمایی از لحاظ روز بازدید، روزهای پایانی هفته است؛ زیرا در روزهای پایانی هفته، ازدحام جمعیت در این مکان کمتر می‌شود. ساعت‌های ۱۲ تا ۱۴ بهترین و خلوت‌ترین زمان بازدید از خانه یغمایی‌های شاهرود است.